Biyolojik Saat

BİYOLOJİK SAAT

Hayvanların çoğu, belirli aralıklarla tekrarlanan davranış şekilleri gösterir.bu davranışlar, günlük, aylık, mevsimlik, yıllık, gelgit (met cezir) olaylarına bağlı olarak ya da bunların etkileşimlerine göre düzenlenir.

Leylekler mevsimlere göre değişik bölgelere göçer. Balıklar, kuşlar, memeliler ilkbaharda; geyikler ve koyunlar sonbaharda yavru meydana getirmek için üreme davranışında bulunur. Sürüngenler, ayılar, tavşanlar, yarasalar, fareler vb. birçok hayvan, soğuk ve besin bulmanın zorlaştığı kış mevsiminde kış uykusuna yatar. Güneş ışığının günlük değişmeleri, canlıların pek çoğunun kullandığı bir zaman belirleyicidir.

Kuşlar, balinalar, bazı böcekler ve arılar, çok gelişmiş zaman ayar mekanizmalarını yön saptamakta kullanılır. Örneğin;bal arıları güneşin bulunduğu yönü saptayarak ona göre kovanla besin kaynağını bulunduğu yer arasındaki yönü belirler.

Gözcü olarak seçilen arı, çiçeklerin bulunduğu yer kovana yakınsa dairler çizerek dans eder. Bu yer kovana uzaksa sallanarak dans eder. Böylece arılar yaptıkları dairesel hareketlerin yönüyle çiçeklerin bulunduğu yerin yönünü, sallanmanın sıklığı ile de uzaklığı belirtir. Arılar, yağmurlu günlerde bile yerlerini şaşırmadan bulur.

SOSYAL DAVRANIŞ

Hayvanların davranış şekilleri, dış çevrenin cansız koşulları yanında canlı koşullara göre değişir. Buda toplumsal davranışı oluşturur. Yani toplumsal davranış, iki ya da daha fazla birey arasındaki etkileşim demektir. Karşılıklı etkileşimler aynı türün bireyleri arasındaysa buna sosyal ilişki adı verilir.

Sosyal davranışlar, bir yandan mücadeleye bir yandan da işbirliğine dayalı etkileşimleri kapsar. Bu etkileşimler; sesli, görsel ve kimyasal mesajlarla sağlanır.

Toplumsal davranış, genel olarak eş bulma ve eşleşme temeline dayalıdır. Ayrıca düşmanlardan korunma, besin bulma, avlanma, yuva yapımı ve iş bölümü amaçlarıyla grup oluşturma ya da ebeveyn ile yavru ilişkileri şeklinde de olabilir. Hayvanların oluşturdukları toplumsal grupların çoğunda cinsiyet farkı vücut yapısı ve davranış şekillerine göre düzenlenen iş bölümüne dayalı farklılaşmalar vardır. Özellikle arılarda ve karıncalarda bu durumun en tipik örneklerine rastlanır.